در سلسله بحثهای آسیبهای اجتماعی به آسیبهای حوزه بازار رسیدیم.
در مورد بحث احتکار به طور مفصل در ۷ الی ۸ خطبه بحث کردیم ما قصد داریم در ادامه در مورد موضوع دیگری بحث کنیم تحت عنوان گران فروشی. در خطبههای گذشته کماپیش در مورد این مسئله صحبت کردیم اما امروز میخواهیم به طور مفصل آن را مورد بررسی قرار بدهیم.
قرآن کریم مانند قانون اساسی است و در مورد کلیات مسائل در آن صحبت شده است. مسئله گران فروشی هم مسئله ای است که در قرآن به آن اشاره شده است و ما میتوانیم مصادیق آن را در قرآن کریم هم بیابیم. از جمله طمع.
هر انسان طمع را از خودش دور کند دچار گران فروشی نمیشود. اگر آدم از کم فروشی دوری کرد گران فروشی نمیکند. اگر انسان انصاف داشت و اهل انصاف بود گران فروشی نمیکند. اینها مسائلی است که در چارچوب قرآن کریم میتوانیم استفاده کنیم. البته قرآن کریم در مورد بحث گران فروشی به طور مستقیم اشاره ای نکرده است. اما مصادیق آن را میتوانیم در آیات متعدد ببینیم.
ماروایات متعددی هم در این باره داریم. برای مثال امام صادق میفرمایند: فریب دادن خریدار حرام است نباید به خریداری که به شما اعتماد کرده است خیانت کنید و او را فریب دهید.
برخی میآیند ورود میکنند به کالا و بازارگرمی میکنند تا قیمت کالا را بالا ببرند. این اصلاً جایز نیست.
روایتی دیگر داریم که میفرمایند روزی امام صادق هزار دینار دادند به غلام خویش و فرمودند با این مبلغ برو و تجارت کن. غلام همراه با کاروانی به سفر رفت و در آنجا کالایی که مورد نیاز شهر خود بود را خریداری کرد. پس از مدتی به شهر خود بازگشت. مردم از او پرسیدند قیمت این کالا در مصر چقدر بود؟ غلام پاسخ میداد که این کالا در مصر بسیار گران بوده است. چرا چنین پاسخی میداد؟ به این دلیل که با اعضای کاروان هم قسم شده بودند کالا را گران بفروشند.
خب کالاها را با قیمت زیاد فروختند و سود خوبی هم کردند. غلام به سمت حضرت رفت و دو عدد کیسه به حضرت داد. حضرت فرمود: اینها چیست؟ غلام پاسخ داد: این یک کیسه است که در آن هزار دیناری که به من دادهاید قرار گرفته است و آن یکی هم هزار دینار دیگر که نتیجه سود این سفر است. حضرت تعجب کرد. مگر میشود هزار عدد دینار سود کرده باشی؟!
غلام پاسخ داد: این کالا بسیار کمیاب بود و ما تصمیم گرفتیم آن را گران بفروشیم. حضرت فرمود: شما تنها به این شما تنها به دلیل اینکه این کالا کمیاب است راضی شدهاید باقی مسلمانان ضرر کنند؟ در ادامه حضرت راضی به برداشتن آن هزار دینار سود نشد …
از دید مقام معظم رهبری گرانفروشی ای که موجب اجحاف حق مسلمانان شود حرام است.
همانوطر که حضرت صادق می فرمایند، مال حلال به دست آوردن مانند جهاد است. امام صادق میفرمایند جهاد از به دست آوردن مال حلال سادهتر است.
برادران و خواهران مسئله گران فروشی حق الناس است.آیا حق الناس فقط این است که مال کسی را برداریم؟! خیر.
مسئله گرانفروشی هم از مصادیق حق الناس است.